ارتودنسی سریع خوب نیست

خیلی از پدرها و مادرها دوست دارند دندان‌های کودک شان مرتب و ردیف باشد. از طرف دیگر گاهی تبلیغاتی را می‌بینیم که روش‌های ارتودنسی سریع را توصیه می‌کنند. اما باید بدانید ارتودنسی سریع خوب نیست. خوب ما در این مقاله سوالاتی را طرح کرده ایم و به انها جواب داده ایم که ممکن است سوالات خود شما هم باشد پس با ما همراه باشید.
1-از کجا بفهمیم که نیروهای وارد بر دندان بیش از حد است؟
همیشه یک علامت هشدار دهنده برای هر عملکرد غیرمعمول و ناصحیح در بدن به نام "درد" وجود دارد. معمولا نیروهای زیاد باعث درد بیش از حد معمول می شوند. منظور از حد معمول این است که اغلب بیماران در روزهای اول درمان ارتودنسی و یا در طول درمان ارتودنسی، در ناحیه دندان‌ها مقداری درد دارند که این دردها معمولا زود از بین می‌روند و بیمار به نیروهای وارده توسط دستگاه‌‌های ارتودنسی عادت می‌کند، به‌ طوری که تا پایان درمان احساس درد نخواهد داشت. به طورکلی ممکن است بیماران در روزهای اول این درد را هنگام جویدن غذا احساس کنند که بعد از چند روز کم شده و از بین می‌رود. نکته مهم این است که در این مرحله بیمار نباید از عمل جویدن خودداری کند، چون خود عمل جویدن باعث خون‌رسانی بیشتر به ریشه‌های دندان و کاهش درد می‌شود، به طوری که در روزهای اول برای کاهش درد می‌توان جویدن آدامس را به بیمار توصیه کرد. اگر نیروهای وارده خیلی زیاد باشد، می تواند باعث التهاب لثه، تخریب ریشه دندان، تخریب استخوان آرواره، لقی بیش از حد دندان‌ها و حتی از دست دادن دندان‌ها شود. یکی دیگر از علایم نیروی زیاد، لقی بیش از حد معمول دندان‌هاست.

2-ارتودنسی دندان‌ها چه عوارضی برای بیماران در پی دارد؟
سرعت حرکت دندان‌ها به سختی استخوان بیمار، سن و جنس، میزان تحلیل و تشکیل استخوان، نوع و شیوه درمانی بستگیی دارد؛ مثلا ممکن است در یک نفر طول مدت درمان 1‌سال و در شخصی دیگر که همان مشکل را داراست، به 5/1 تا 2 سالa افزایش یابد. به طور کلی در ارتودنسی سریع، تمام عوارض حین و بعد از جراحی مانند از دست دادن عملکرد صحیح درد، التهاب، صدمه به ریشه دندان و از طرفی ثبات دندان ها بعد از درمان ارتودنسی، هنوز به طور دقیق مورد بررسی قرار نگرفته است.

3-روشی وجود دارد که بتوان دندان‌ها را ظرف مدت کوتاهی مرتب کرد؟
در درمان‌های ارتودنسی برای رفع مشکل بی‌نظمی دندان‌ها، هنوز روشی که بتواند مشکل را سریع از بین ببرد وجود ندارد. اگرر چه با تلفیق درمان‌های جراحی و ارتودنسی توسط جراح که به صورت برش‌های عمودی روی لثه و استخوان آرواره در بین دندان‌هاست و می‌تواند تمامی دندان‌ها و یا تعدادی از دندان‌ها را دربرگیرد و نصب دستگاه‌های ارتودنسی، می‌توان سرعت درمان‌های ارتودنسی را بیشتر کرد و در نتیجه طول درمان را کاهش داد. پس از گذشت حدود 20 سال و یا بیشتر از ابداع اینن  روش، هنوز این شیوه ی درمانی‌ به شکل متداول و مرسوم در نیامده است.

4-برای ارتودنسی به چه دندانپزشکانی باید مراجعه کرد؟
ارتودنسی بر اساس نوع دندان، متفاوت است، منظور دندان های شیری، دندان های مختلط و دندان های دائمی است. هدفف از این تقسیم‌بندی این است که بسیاری از درمان‌های ارتودنسی برای دندان‌ های مختلط می‌تواند توسط دندانپزشک عمومی انجام گیرد، اما بیمارانی که نیاز به ارتودنسی ثابت دارند، بهتر است به متخصصان ارتودنسی مراجعه کنند. مشکلی که در جامعه وجود دارد، عدم تشخیص بین دندانپزشک عمومی و متخصصان ارتودنسی است، به این علت که بسیاری از بیماران با دیدن کلمه ارتودنسی روی تابلو و یا سربرگ دندانپزشک عمومی فکر می‌کنند که آن دندانپزشک، متخصص ارتودنسی است. البته این به‌ آن معنی نیست که همکاران محترم دندان‌پزشک عمومی نباید کاری در این زمینه انجام دهند. آنها در مراحلل درمانی اولیه می‌توانند کمک زیادی برای کاهش مشکلاتی که ممکن است در آینده برای کودک پیش بیاید، انجام دهند و حداقل کاری که می‌توانند، انجام دهند، این است که در صورتت تشخیص به موقع مشکل، آن را به متخصص ارتودنسی ارجاع دهند.

5-لقی دندان در اثر ارتودنسی سریع قابل برگشت است؟
اصولا لقی دندان‌ها در حین درمان ارتودنسی، امری طبیعی است، چون در ارتودنسی، دندان باید میزانی از لقی را به دستت آورد تا بعد بتواند حرکت کند، البته این لقی بسیار کم و توسط بیمار قابل احساس است. لقی دندان در حد طبیعی، به طور قطع بعد از درآوردن دستگاه‌های ارتودنسی از بین می‌رود و بیمار نباید از این موضوع ناراحت باشد. اگر لقی دندان ها حداکثر دو هفته تا یک ماه بعد از ارتودنسی باقی بماند، امری غیرطبیعی است و بیمار برای ارزیابی بیشتر باید به دندانپزشک متخصص خود مراجعه کند.

آیا رنگ دندان ها بعد از ارتودنسی زرد می شود؟

آیا رنگ دندان ها بعد از ارتودنسی زرد می شود؟

بسیار پیش می آید که بیماران بعد از ارتودنسی از زرد شدن دندان ها خبر می دهند، اما باید بدانید که ارتودنسی هیچ گونه تغییر رنگی در دندان های ایجاد نمی کند. و ممکن است بیماران با عدم رعایت بهداشت دچار پوسیدگی های اولیه در دندان ها شود. پوسیدگی ها به مرور زمان به شکل لکه های سفید یا قهوه ای و حتی گاه سیاه ممکن است دیده شوند که به خوبی با رعایت بهداشت مناسب قابل اجتناب خواهد بود. به ندرت ممکن است دندان هایی که سابقه ضربه یا پوسیدگی ها یا ترمیم های عمیق داشته اند، در ارتودنسی دچار مرگ عصب دندان شده رنگشان عوض شود. در این حالت درمان عصب کشی و سفید کردن لازم خواهد بود. حالت اخیر بسیار نادر و شاید 1 در هزار نفر است.
مورد دیگر که طی ارتودنسی رایج است، تغییر رنگ موقت دندان ها به علت استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین رقیق نشدهه است. این تغییر رنگ موقتی بوده با مسواک زدن قابل پیش گیری و قابل رفع است. اغلب بعد از درمان ، چون بیمار توجهش به دندان ها بیشتر شده، ممکن است "احساس" کند رنگ دندان ها زرد است. در این موارد مدتی بعد از ارتودنسی می تواند از روش های سفید کردن دندان ها استفاده کند. به ندرت استفاده از درمان های ترمیم زیبایی ممکن است توصیه شود. در کل بعد از ارتودنسی، تمام چسب ها و بقایا آن ها پاک می شوند و بنابراین هرچه از ارتودنسی به دندان اضافه شده برداشته می شود.
اما نکته ای جالب هم در این مقوله موجود است و آن تفاوت شرایط تهیه عکس از دندان ها است:
اگر به عکس زیر دقت کنید متوجه می شوید که تصاویر در شرایط نور کمی متفاوت است اما عکس 2 سال بعد با دوربین دیگریی تهیه شده و دندان ها به نظر سفید تر می رسند در ابتدای درمان ارتودنسی و پایان درمان ولی با یک دوربین تهیه شده اند. به نکته ای که باید به ان توجه کنید مقایسه رنگ لثه ها بین تصاویر است که کمک می کند تشخیص دهیم تفاوت رنگ دندان ها تا چه حدی حاصل شرایط تصویر برداری ممکن است باشد به داخل مستطیل توجه کنید.

فراموش نکنید که بعد از برداشتن اتصالات ارتودنسی از روی دندان ها رعایت بهداشت راحت تر خواهد شد، خصوصا برای کسانی که قبلا خوب نمی توانستند مسواک بزنند یا نخ دندان بکشند. بنابراین با گذر چند هفته لثه دندانها وضعیت بهتری پیدا می کنند و راحت تر و مطمئن تر می تواند پروسه بلیچینگ را انجام داد. در هرحال بلیچینگ یا سفید کردن دندان ها را هم می توان برا کسانی که می خواهند دندان سفید تری داشته باشند پیشنهاد کرد. توصیه می شود این کار مدتی بعد از پایان ارتودنسی انجام شود تا هم دندان ها کمی به ثبات رسیده باشند و هم بافت لثه اطراف دندان ها کمی بهبود یافته باشد.

سوالات رایج ارتودنسی

در چه سنی باید جهت معاینه ارتودنسی اقدام کنیم ؟

انجمن متخصصین ارتودنسی امریکا سن هفت سالگی را سن خوب برای اولین معاینه ارتودنسی ذکر کرده است . در این سن غالب دندانهای شیری و تعدادی از دندانهای دائمی رویش پیدا کرده اند و برای متخصص ارتودنسی امکان ارزیابی دقیقی از وضعیت کلی دندانی فکی  بیمار را فراهم می کند. شایان ذکر است با وجود امکان تشخیص بسیاری از ناهنجاری دندانی فکی تنها موارد محدودی را می توان در همین سن مورد درمان قرار داد. البته برای مشکلات دیگر نیز برنامه زمانی معینی از سوی متخصص ارتودنسی جهت مداخله ارتودنسی در آینده برای شما تدوین می گردد.

درمان ارتودنسی نزد دندانپزشک عمومی چه ایرادی دارد؟

دندانپزشک عمومی صلاحیت انجام درمان ارتودنسی ثابت را ندارد. با این وجود در حال حاضر تعداد زیادی از دندانپزشکان اگرچه تخصص ارتودنسی ندارند با یا بدون شرکت در دوره های آموزشی کوتاه مدت غیر آکادمیک با هزینه و قیمت های کمتر اقدام به انجام ارتودنسی برای بیماران خود می کنند که متاسفانه در بسیاری موارد سبب بروز مشکلات و عوارض غیرقابل جبران برای فک و دندانها می گردد. تخصص ارتودنسی مستلزم گذراندن دوره پیچیده ۴-۳ ساله در دانشگاههای معتبر پس از دوره ۶ ساله دندانپزشکی عمومی می باشد. حال آنکه در طول دوره عمومی هیچ آموزشی در زمینه ارتودنسی ثابت صورت نمی گیرد.

چگونه اطمینان حاصل کنم که دکتری که مراجعه کرده ام متخصص ارتودنسی است؟

بسیاری از بیماران نسبت به پیدا کردن دکتر خوب برای ارتودنسی خود یا فرزندشان سردرگم هستند. متخصص ارتودنسی روی تابلو، کارت و مهر مطب خود از عبارت متخصص ارتودنسی و نه ارتودنسی استفاده می کند. عبارت جراح-دندانپزشک همراه با توضیحات دیگری نظیر ارتودنسی، زیبایی و ... نمایانگر عمومی بودن دندانپزشک می باشد. به علاوه شما می توانید با مراجعه به لینک اعضاء وبسایت انجمن متخصصین ارتودنسی ایران و یا بانک اطلاعات ارتودنتیست های ایران نسبت به متخصص بودن دکتر خود اطمینان حاصل کنید. چنانچه نام دکتر مورد مراجعه در لیست این دو مرجع وجود نداشت برای اطمینان بیشتر از منشی انجمن ارتودنسی ایران (۸۸۲۸۸۳۵۸-۰۲۱) نیز استعلام بگیرید.

آیا مرتب کردن دندان ها بدون ارتودنسی امکان پذیر است؟

متاسفانه برخی از دندانپزشکان عمومی که متخصص ارتودنسی نیستند با سوء استفاده از نگرانی بیماران نسبت به طول درمان  ارتودنسی اقدام به تبلیغاتی با عناوین "ارتودنسی سریع"، "ارتودنسی در یک جلسه"، "مرتب کردن دندان ها بدون ارتودنسی" و یا "ارتودنسی با لیرز" می کنند. در این موارد آنها در واقع با تراش دندانها در نواحی بیرون زده و ترمیم دندانها با کامپوزیت یا لمینیت در قسمت های تورفته اقدام به رفع ظاهری مشکل ناردیفی دندانها می کنند. حال آنکه این کار منجر به آسیب جدی دندانها حتی تا سرحد کشیدن آنها ظرف چند سال خواهد شد.

سن مناسب انجام درمان ارتودنسی چه زمانی است؟

 در گذشته درمان ارتودنسی معمولا" به کودکان و نوجوانان محدود می شد ولی واقعیت این است که دندان ها حتی در سنین بالا می توانند حرکت کنند و شیوه حرکت دادن دندان ها در تمام سنین یکسان است. بنابراین درمان ارتودنسی در بزرگسالان و سنین بالا نیز امکان پذیر است هرچند درمان این افراد ممکن است با محدودیت هایی روبرو باشد که فقط توسط ارتودنتیست قابل تشخیص و درمان است. با این حال  زمان مناسب برای ارتودنسی اغلب افراد وقتی است که تمام دندان های شیری کودک افتاده باشند و بیشتر دندان های دائمی وی (بجز سومین آسیای بزرگ یا همان دندان عقل) درآمده باشند که در حدود ۱۲-۱۱ سالگی می باشد. دانستن زمان مناسب برای معاینه ارتودنسی باعث می شود که برخی اوقات با انجام اقدامات ساده از بروز مشکلات شدیدتر پیشگیری و طول درمان ارتودنسی و پیچیدگی آن را کوتاه تر کرد.
با درمان ارتودنسی اولیه می توان نتایج مطلوبی را به دست آورد که پس از پایان یافتن رشد فک ها و صورت ( حدود ۱۲-۱۰ سالگی) دیگر قابل دستیابی نیستند. در این محدوده سنی دو دسته از ناهنجاری های دندانی و اسکلتی را می توان اصلاح کرد. در این میان روش هایی برای درمان ارتودنسی پیشگیرانه وجود دارد که مراجعه بیمار در سن پایین امکان انجام این روش ها را برای هر دو دسته از ناهنجاری های دندانی و اسکلتی میسر می سازد که این امر نه تنها در جلوگیری از انجام درمان ارتودنسی پیچیده کمک می کند بلکه طول درمان ارتودنسی را کوتاه تر کرده و به هزینه خانواده نیز کمک می کند.
در صورتی که کودک دچار ناهنجاری اسکلتی (و نه فقط دندانی) همانند کوچک و یا بزرگ بودن هر یک از فک ها نسبت به یکدیگر، باریک بودن فک بالا و یا انحراف فک پایین به طرفین باشد درمان ارتودنسی وی باید در محدوده سنی ۱۲-۷ سالگی انجام شود. زمان شروع درمان بر اساس نوع مشکل و شدت آن متفاوت است و گاه سن تقویمی آغاز درمان مشکلی مشابه در دو کودک به دلیل تفاوت های فردی تکاملی یکسان نیست. این امر نیز دلیل مهمی را جهت انجام معاینه اولیه درمان ارتودنسی در سن هفت سالگی توسط درمانگر آگاه و مسلط به تمام زوایا و جوانب رشد و تکامل یعنی متخصص ارتودنسی ارائه می دهد.
متاسفانه گاهی مشاهده می شود که به علت مراجعه دیرهنگام بیماران به متخصص ارتودنسی و یا مراجعه به دندانپزشک عمومی که  بعضا" تسلط کافی در این موارد ندارند، این گونه مشکلات اسکلتی بموقع تشخیص داده نمی شوند و در زمان مناسب تحت درمان ارتودنسی صحیح قرار نمی گیرند و رشد کودک پایان می یابد. در این حالت تنها راه پیش روی ارتودنتیست در مشکلات با شدت کم، کشیدن دندان های دائمی  جهت پوشاندن مشکل اسکلتی و در موارد شدیدتر انجام جراحی فک همراه با ارتودنسی در سنین بالاتر است و کاملا" روشن است که با معاینه به موقع کودک توسط متخصص ارتودنسی می توان از ایجاد مشکلات شدید در سنین بالاتر جلوگیری کرد. 

چرا با مراجعه به ارتودنتیست های مختلف پاسخ های متفاوتی در مورد درمان مشکل ارتودنسی خود دریافت کرده ام؟ مثلا" بر سر کشیدن و یا نکشیدن دندان برای رفع مشکلم اختلاف نظر داشته اند.

اصولا" مقوله چگونگی رفع کجی و ناردیفی های دندانی در ارتودنسی (بالاخص از حیث کشیدن یا نکشیدن) به فاکتورهای گوناگونی بستگی دارد که از آن جمله می توان به طول درمان، نیمرخ بیمار، ابزار مورد استفاده، ثبات نتیجه درمان، مهارت درمانگر و ... بستگی دارد. از آنجا که متخصص ارتودنسی مختلف وزن های متفاوتی به هر کدام از این فاکتورها می دهند اجتهاد های گوناگونی بدست می آید از این رو ورود خود بیمار نیز در رایزنی با این درمانگرها تاثیر گذار خواهد بود. به عنوان مثال ممکن است یک متخصص ارتودنسی موافق کشیدن نباشد زیرا با لبهای برجسته تر برای شما موافق بوده و آن را به ریسک احتمال بیشتر بهم ریختن مجدد دندانها بعد از درمان ترجیح دهد ولی متخصص ارتودنسی دیگری به دلیل ترس از برگشت ناردیفی دندانهای شما درمان توأم با کشیدن را پیشنهاد کند. اینجاست که گفتمان بیمار با متخصص ارتودنسی در تعیین نهایی وزن این فاکتورها و انتخاب بهترین طرح درمان برای او کمک می کند.

آیا استفاده از پستانک‌های جدیدی که به پستانک ارتودنسی معروف است می‌تواند تأثیری در به هم نریختن دندان‌ها داشته باشد؟ آیا خوردن پستانک و شیشه در نوزادی و کودکی باعث ایجاد بی‌نظمی‌های دندانی می‌شود؟

این پستانک‌ها اصلا" پایه علمی ندارد و صرفا" تبلیغاتی و هزینه بر است. خوردن شیشه و پستانک و حتی انگشت دست تا سنین ۴-۳ سالگی تأثیر محسوسی بر کج شدن دندانها نخواهد گذاشت‎ ولی در صورت ادامه بعد از این سنین جهت ترک عادت و عوارض دندانی آن می بایست به متخصص ارتودنسی مراجعه نمود.

آیا کشیدن دندان برای ارتودنسی الزامی است ؟

کشیدن دندانها گاهی ضروری است. البته این نگرانی همیشه برای بیمار و یا والدین مطرح است که از دست دادن یک یا چند دندان سالم می تواند بواسطه کاهش دندانها در آینده باعث مشکلاتی برای بیمار گردد. لیکن علم ارتودنسی پس از گذشت دو قرن از ابداع خود چنین نگرانی را قویا" مطرود می داند. به علاوه باید توجه داشت که فضای خالی ناشی از کشیدن دندانها طی درمان ارتودنسی کاملا" بسته می شود.

طول مدت درمان ارتودنسی چقدر است؟

طول مدت درمان ارتودنسی کاملا" به شکل دندانی و اسکلتی شما بستگی دارد. طول مدت درمان می تواند از چند ماه تا چند سال متغیر باشد. البته در اکثر درمانهای ارتودنسی ثابت، درمان بین ۲-۱ سال به طول می انجامد.

پس از شروع درمان ارتودنسی بایستی هر چند مدت بایستی به مطب مراجعه کنم؟

جلسات درمانی بر اساس شرایط بیمار و طرح درمان وی برنامه ریزی می شود . تقریبا" اغلب افرادی که تحت درمان ارتودنسی ثابت قرار می گیرند، بایستی هر ۵-۴ هفته برای ادامه روند درمان خود به مطب مراجعه کنند. گاهی نیز فواصل بین جلسات کمتر یا بیشتر خواهد بود 

آیا درمان ارتودنسی درد دارد؟

خیر. درد درمانهای ارتودنسی خفیف و گذرا است و با دردی که در سایر درمانهای دندانپزشکی مثل کشیدن، پر کردن و یا عصب کشی وجود دارد، اصلا" قابل ملاحظه نیست. مصرف ایبوبروفن یا استامینوفن هر چهار ساعت یکبار و جویدن آدامس به کاهش درد مختصر روزهای نخست ارتودنسی کمک می کند.

آیا می توانیم پس از شروع درمان ارتودنسی به ورزش ادامه دهیم ؟

بله. با این حال بهتر است در دوره درمان ارتودنسی حتی الامکان از ورزش های توأم با ضربه بویژه ورزشهای رزمی که امکان وارد آمدن ضربات سنگین روی صورت وجود دارد، اجتناب گردد.

آیا در طول ارتودنسی لازم است به دندانپزشک خانوادگی خود مراجعه کنم؟

بله. مادامیکه تحت درمان ارتودنسی هستید لازم است که ملاقات های معمول خود را با دندانپزشک خانوادگی خود به منظور کنترل وضعیت دندانها از لحاظ پوسیدگی و نیز ارزیابی سلامت لثه ها داشته باشید.

آیا درمان ارتودنسی می تواند در زمان حضور دندانهای شیری انجام شود؟

بله. گاهی مشکلات دندانی و فکی نیاز به درمان ارتودنسی زود هنگام دارد. با این حال چنانچه بیماری برای شروع درمان آمادگی فیزیکی یا روانی نداشته باشد و به هر علت نتوان درمان را برای او آغاز کرد روند رشدش پیگیری خواهد شد تا در اولین زمان مناسب درمان ارتودنسی وی آغاز گردد.

آیا می توان فقط دندانهای یک فک را مورد درمان ارتودنسی قرار داد؟

به شرایط شما بستگی دارد. ارتودنسی تنها مرتب کردن دندانهای کج و نامرتب را دنبال نمی کند. مسائلی مانند طریقه جفت شدن دندانهای بالا و پایین بر روی هم، انحراف از خط وسط صورت، اصلاح روابط فکی و اسکلتی نیز در درمان ارتودنسی مد نظر قرار می گیرند. بنابر این هر چند ممکن است دندانهای یک فک شما مرتب باشند، ولی به دلیل اصلاح مشکلات دیگر بایستی در بعضی موارد بر روی دندانهای هر دو فک براکت قرار داده شود. این در حالی است که برخی بیماران به مطب متخصص ارتودنسی مراجعه نموده و عنوان می کنند که تنها مایل به مرتب کردن یک یا دو دندان کج خود با ارتودنسی هستند! 

آیا درمان ارتودنسی در سنین بالا قابل انجام است؟

چنانچه مشکل بیمار تنها نامرتب بودن و کجی دندانها باشد، می توان در هر سنی به شرط سلامت لثه دندانها اقدام به درمان ارتودنسی نمود. ولی در مواردی که ناهنجاری های فکی وجود دارد، با توجه به پایان یافتن رشد در افراد بالغ گاهی می توان در موارد خفیف تنها با ارتودنسی (ارتودنسی کاموفلاژ) اقدام به کاهش تظاهر مشکل زمینه ای فکی نمود. اما در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به درمان های مشترک ارتودنسی و جراحی فک وجود داشته باشد. در اینگونه موارد روند درمان به این شکل خواهد بود که ابتدا بیمار یک دوره حدود ۱۲-۶ ماهه تحت درمان ارتودنسی ثابت قرار می گیرد. طی این درمان ارتودنسی دندانها مرتب گردیده و شرایط برای انجام جراحی فک مهیا می گردد. سپس یک متخصص جراحی فک و صورت عمل جراحی فک را انجام می دهد. پس از دوره نقاهت مجددا" درمان ارتودنسی برای یک مدت کوتاه چند ماهه جهت ایجاد تغییرات جزئی و در عین حال مهم ادامه می یابد.

آیا می توانم بدون جراحی فک تنها با ارتودنسی مشکل دندانی فکی خود را حل کنم؟

در مواقعی که فرد بالغ گردیده است و شدت ناهنجاری فکی شدید می باشد، متخصص ارتودنسی ممکن است مجبور باشد ناهنجاری دندانی - فکی را با کمک یک جراح فک و صورت برطرف کند. به این صورت که پس از یک دوره حدودا" ۱۲-۶۶ ماهه درمان ارتودنسی، بیمار در حالیکه دستگاههای ارتودنسی ثابت را به همراه دارد، تحت عمل جراحی فک قرار می گیرد و پس از دوره نقاهت مجددا" چند ماه دیگر درمان ارتودنسی وی برای رسیدن به نتیجه نهایی ادامه می یابد. با این وجود در مواردی که میزان مشکل فکی شدید نباشد در مواردی می توان تنها با ارتودنسی ضمن ردیف کردن دندانها تظاهر مشکل فکی را نیز کاهش داد.

اگر در بین درمان ارتودنسی ارتودنتیست خود را تغییر دهم چه اتفاقی می افتد؟

تغییر دندانپزشک متخصص ارتودنسی معالج پس از آغاز درمان تا حدی ریسک محسوب می شود. چون دندانپزشک جدید شما در جریان شرایط اولیه شما نبوده است. به علاوه اختلاف دیدگاه متخصصین مختلف می تواند ادامه روند درمان ارتودنسی شما را با مشکل رویرو کند.

آیا ارتودنسی به درمان دندان قروچه کمک می کند؟

اصولا" ماهیت دندان قروچه هنوز کاملا" روشن نیست. با این وچود استرس و تماس های نامناسب دندانی با عنوان عوامل تأثیرگذار شناخته شده اند. از اینرو به نظر می رسد درمان ارتودنسی با بهم زدن موقعیت پیشین تماس های دندانی، مسیرهای عصبی ایجاد دندان قروچه را مختل کرده و دست کم طی درمان با کاهش محسوسی در شدت دندان قروچه همراه باشد.

هزینه درمان ارتودنسی چقدر است؟

هزینه درمان ارتودنسی بستگی به فاکتور هایی از قبیل نوع درمان (ثابت یا متحرک)، میزان پیچیدگی درمان، نوع ابزار ارتودنسی (سیستم لینگوال، سیستم دیمون، براکت های سرامیکی، مینی اسکرو و ...) محل انجام درمان (مطب خصوصی یا کلینیک)، سابقه و تخصص درمانگر (دندانپزشک عمومی یا متخصص ارتودنسی) و ... دارد. گفتنی است، قیمت درمان ارتودنسی در ایران نسبت به کشورهای حاشیه خلیج فارس و بالاخص کشورهای غربی به طرز محسوسی پایین تر می باشد.
 در بیشتر مطب های ارتودنسی ایران، مبلغ درمان در قالب یک چهارم تا یک سوم پیش پرداخت و مابقی به صورت قسطی طی دوره ارتودنسی تسویه می گردد. بیمه های اجتماعی معمولا" متقبل هزینه های درمان ارتودنسی نمی شوند. البته این امر مشمول بیمه های ارگانها نمی گردد.

ارتودنسی نامرئی چیست؟

در تبلیغات سه مدل از ابزار های ارتودنسی با عنوان ارتودنسی نامرئی یاد می شوند. در حالتی با نام سیستم لینگوال یا زبانی براکت ها پشت دندانها چسبانده می شوند. این سیستم به دلیل  مزاحمت و آزار برای زبان بیمار و امکان جدا شدن براکت های ارتودنسی طی بستن دهان چندان فراگیر نمی باشد به علاوه در صورت وجود تکنولوژی پیشرفته مورد نیاز لابراتواری آن که در ایران هنوز در مراحل مقدماتی است، تنها برای کیس های محدودی قابل استفاده می باشد. به علاوه قیمت ارتودنسی لینگوال نزدیک به ۵-۴۴ هزار دلار می باشد که تقریبا" دو تا سه برابر هزینه ارتودنسی ثابت به روش معمول می باشد. در روشی دیگر با عنوان ارتودنسی اینویزیلاین (نامرئی) از یک سری پلاک های شفاف  جهت ردیف کردن دندانها استفاده می گردد. این شیوه نیز به دلیل نبود امکانات پیجیده مورد نیاز آن در ایران و با در نظر گرفتن محدودیت های عملکردی جز در کیس های با بهم ریختگی های اندک آنهم با صلاحدید متخصص ارتودنسی کارایی ندارد. بالاخره حالتی که در آن از براکتهای ارتودنسی سرامیکی همرنگ دندان استفاده می گردد که با توجه به پیشرفت های چشمگیر در تکنولوژی تامین استحکام و زیبایی آنها نسبت به دو شیوه قبلی به لحاظ دارا بودن همزمان قابلیت و زیبایی، منطقی تر می باشد.

دانستنی هایی درباره ارتودنسی

همه آنچه قبل از ارتودنسی باید بدانید

لبخند زیبا با دندان های مرتب گاهی اوقات برای خیلی ها آرزوست. آنها دندان های نامرتبی دارند و با هر بار جلوی آینه رفتن یا لبخند زدن به این فکر می کنند که کاش دندان های صاف و مرتبی داشتند. این آرزو این روزها دیگر دست نیافتنی نیست. علم دندانپزشکی نه تنها در زیباسازی دندان ها به خوبی پیشرفت کرده است بلکه روش های راحت تر و ساده تری را برای رسیدن به نتیجه مطلوب به کار می گیرد.

از ارتودنسی های پیشگیری تا ارتودنسی های نامرئی. در روش های جدید فرد کمتر به سیم ها و براکت هایی که با هر بار حرف زدن و خندیدن خود را نشان می دهند، اذیت می شود و تا طی کردن دور کامل مشکلی از نظر ظاهری ندارد.

آیا درمان های ارتودنسی تنها برای زیبایی است؟
درمان های ارتودنسی به منظور برقراری رابطه بین دندانی و فکی بهتر انجام می گیرد. با این درمان ها نه تنها به زیبایی بیشتر دست می یابیم بلکه می توانیم با رعایت بهداشت از پوسیدگی های بیشتر که براثر نامرتبی و روی هم قرارگرفتن برخی از دندان ها یا فاصله بین دندانی جلوگیری کنیم. این روش با قرار گرفتن دندان ها در محل خود و ایجاد روابط فکی صحیح، سبب تلفظ بهتر حروف و کلمات توسط بیمار و نهایتا حضور با اعتماد به نفس او در جامعه می شود.

آیا همه نیاز به ارتودنسی دارند؟
به دلیل وجود درمان های زیاد و نیز تنوع وضعیت های مختلف دهانی و دندانی، برای اینکه متوجه شوید نیاز به انجام دادن ارتودنسی دارید یا نه باید به دندانپزشک مراجعه کنید. چون امکان درمان های جایگزینی برای ارتودنسی وجود دارد. با معاینه دندانپزشک، او متوجه نیاز یا بی نیازی به ارتودنسی می شود. در بعضی مواقع می توان در سنین بعد از رشد در صورت نامرتبی های کم از درمان های لامینیت که پوشش های استتار کننده نامرتبی های دندانی است و روی سطح جلویی دندان های قدامی چسبانده می شوند، استفاده کرد.

از چه زمانی متوجه نیاز به ارتودنسی می شویم؟

ارتودنسی محدود به سن خاصی نیست، می توان از اواخر 3 سالگی تا وقتی که دندان ها وجود دارند از این درمان استفاده کرد. گاهی اوقات در سنینی که کودکان دندان شیری دارند برای اینکه عادت مکیدن انگشت یا پستانک از سر کودک باز شود، از دستگاه های ساده ارتودنسی استفاده می شود.

 معمولا اغلب مشکلات ارتودنسی در 7سالگی زمانی که بیشتر دندان های دائمی جلویی درآمده اند خود را نشان می دهند. البته امکان تشخیص برخی از مشکلات در سنین پایین تر نیز وجود دارد.  از وقتی که دندان های دائمی رویش پیدا می کند تا حدود 12 تا 15 سالگی می توان تغییرات استخوانی و عضلانی مثل بزرگ کردن فک بیماران را انجام داد. به طور کلی بهترین سن درمان ارتودنسی با دستگاه ثابت حدود 12 سالگی است. پس از 12 سالگی با افزایش سن بیمار درمان هم تغییر می کند.

ارتودنسی نامرئی چیست؟
3 روش برای انجام ارتودنسی نامرئی وجود دارد. یک مورد سیستم لینگوال است که در این روش براکت های ارتودنسی در پشت دندان های فک بالا و پایین چسبانده می شود. این سیستم به دلیل مزاحمت های فراوان برای زبان هنگام تکلم و غذاخوردن و نیز به دلیل شکسته و کنده شدن هنگام شستن دهان چندان عملی نبوده و پیشنهاد نمی شود.

 در روش دیگر از پلاک های شفاف ارتودنسی نامرئی در جهت ردیف کردن دندان ها استفاده می شود که آن نیز در موارد بسیار محدود و نامرتبی های بسیار کم و با صلاحدید دندانپزشک انجام می گیرد و نیاز به مراجعات 2هفته یک بار و قالب گیری در هر جلسه مراجعه و ساخت پلاک جدید ارتودنسی نامرئی در هر جلسه دارد. روش اصلی و کارآمد روش استفاده از براکت های شفاف و اغلب سرامیکی است که روی دندان های بیمار نصب می شود و بدون رنگ بوده و دیده نمی شوند. این روش دارای استحکام و زیبایی خوبی بوده و مشکلی برای زبان یا گفتار بیمار ایجاد نمی کند.

 سیستم ارتودنسی متحرک را توضیح دهید.

ویژگی این نوع ارتودنسی قابلیت برداشتن و گذاشتن آن است. اما استفاده از این روش به این معنا نیست که فرد هر زمان دلش خواست از آن استفاده کند. در این روش نیز فرد باید دست کم 18 ساعت به طور پیوسته آن را در دهان قرار دهد. نکته مهم آن است که ارتودنسی متحرک تنها در مشکلات جزئی و در بیشتر  مواقع به عنوان درمان پیشگیری استفاده می شود. یکی دیگر از نکات مهم آن است که میزان نتیجه بخش بودن آن به میزان همکاری بیمار و عمل به توصیه ها بستگی دارد.

 نحوه عملکرد ارتودنسی چگونه است؟

دستگاه های ارتودنسی با اعمال نیرو روی دندان ها آنها را جا به جا می کند. این نیرو با اطلاع کامل از میزان آنها و محاسبه با روش های خاص درمانی انجام می شود. پس از هر بار کشیدن سیم ها کمی درد ایجاد می شود که معمولا بعد از چند روز از بین می رود. نکته مهم آن است که درمان ارتودنسی نیاز به نظم خاص و آماده سازی دارد. حین ارتودنسی باید جرم گیری، ترمیم پوسیدگی، کشیدن دندان و آموزش بهداشت انجام شود تا پس از اتمام ارتودنسی دندان ها در سالم ترین شکل خود قرار داشته باشد.

 آیا امکان برگشت درمان ارتودنسی وجود دارد؟

پس از اتمام ارتودنسی برای آنکه نتیجه حفظ شود باید دستورالعمل های خاصی را در نظر داشت. گاهی اوقات سهل انگاری افراد بعد از ارتودنسی باعث جابه جایی ناخواسته دندان ها می شود. اما نکته مهم آن است که بدن هر فرد در برابر تغییرات ناگهانی واکنش های نامطلوبی نشان می دهد بنابراین بهتر است درمان های ارتودنسی به صورت آهسته و پیوسته انجام شود.

 اهمیت رعایت بهداشت در طول دوره درمان ارتودنسی به چه دلیل است؟

رعایت بهداشت در طول دوره درمان ارتودنسی اهمیت ویژه ای دارد زیرا به دلیل وجود براکت های ارتودنسی و نیز سیم های ارتودنسی، گیر غذایی بسیار بیشتر از قبل بوده و امکان مسواک زدن، تنها با استفاده از مسواک های معمول مشکل است. بنابراین به بیماران پیشنهاد می شود از وسایل کمکی خاصی که به همین دلیل ساخته شده اند به منظور رعایت بهداشت صحیح و کامل بهره ببرند و همچنین انجام دهان شویه نیز به صورت مرتب توصیه می شود.

 در ارتودنسی دندان هایی که بند به آن ها وصل است بیشترین آسیب را می بینند. آیا راهی برای کمتر آسیب دیدن آنها وجود دارد؟

در زمان ارتودنسی به دلیل آنکه سیم ، فنر و نوارهای پلاستیکی روی دندان ها قرار دارند، غذا می تواند به آنها بچسبد که اگر خوب شسته نشود می تواند موجب لک آوردن دائمی دندان ها شود. بنابراین بعد از هر بار غذا خوردن باید مسواک زده شود و از نخ دندان نیز برای تمیز کردن غذاهای باقی مانده استفاده شود. برخی افراد در زمان ارتودنسی بیشتر مستعد آفت دهان هستند. اگر چنین اتفاقی افتاد باید متخصص ارتودنسی داروهای مخصوص را تجویز کند.

هزینه درمان ارتودنسی  

هزینه درمان ارتودنسی به فاکتورهای متعدد بستگی دارد که برای مثال در این رابطه می توان به نوع درمان ارتودنسی، شدت ناهنجاری های فکی و دندان بیمار، و مدت  درمان ارتودنسی اشاره کرد. در طول جلسه مشاوره، متخصص ارتودنسی پس از تعیین روش درمان و تخمین مدت زمان و نحوه انجام درمان، در مورد هزینه های ارتودنسی به شما اطلاعات کامل را ارائه خواهد کرد 

 کدام نوع درمان ارتودنسی ارجحیت دارد؟

هر کدام از این روش‌های درمانی ارتودنسی موارد تجویز خاص خود را دارد. روش متحرک بیشتر برای بیماران زیر 12-14 سال کاربرد دارد و بعد از آن به‌دلیل تثبیت نسبی ساختمان‌های استخوانی فک‌ها عملا روش ارتودنسی متحرک تاثیر زیادی دربر نخواهد داشت. برای بیمارانی که بالاتر از این سن هستند معمولا درمان ثابت تجویز می‌شود تا دندان‌ها در وضعیتی منظم‌تر در فک قرار گیرند .  اگر در سنین بالا نیاز به تصحیح وضعیت استخوان فک‌ها وجود داشته باشد (که در بسیاری از موارد در سنین پایین‌تر با درمان‌های معمولی و ارزان‌تر، ارتودنسی متحرک درمان پذیر هستند). علاوه بر درمان ارتودنسی ثابت، جراحی فک نیز مد نظر قرار می گیرد که توسط متخصص جراحی دهان و فک و صورت انجام می شود  .

عوارض ارتودنسی چیست؟

بیمارانی که متقاضی درمان ارتودنسی هستند باید بهداشت بسیارخوبی داشته باشند، چون در شرایط قرارگیری پلاک‌های متحرک و به‌خصوص براکت و سیم‌های ثابت رعایت بهداشت دهان مشکل‌تر می‌شود و اگر بیمار دقت و تمرکز کافی در رعایت بهداشت خود نداشته باشد، دندان‌ها زیر براکت و سیم‌های ارتودنسی به‌سرعت دچار پوسیدگی می‌شوند. مشکل بعدی احتمال برگشت درمان است . به‌اصطلاح «برگشت» بخشی جدایی‌ناپذیر از درمان ارتودنسی است. این وضعیت درصورتی که بیمار دستور متخصص را برای استفاده منظم از پلاک‌های نگهدارنده بعد از درمان ثابت نادیده بگیرد یا در بیمارانی که توسط دندانپزشک غیرمتخصص ارتودنسی درمان شده‌اند، مشاهده می‌شود  .

فواید ارتودنسی چیست ؟

منظم‌شدن دندان‌ها به تمیز کردن آنها نیز کمک خواهد کرد .

1 . ارتودنسی طول عمر دندان‌ها را افزایش می‌دهد.مرتب کردن دندان‌ها موجب قرار گرفتن آنها در موقعیت مطلوب داخل فک می‌شود که نتیجه آن پخش متوازن نیرو در تمام جهات و کاهش فشار روی ریشه دندان‌ها است. از طرف دیگر  منظم‌شدن دندان‌ها به تمیز کردن آنها نیز کمک خواهد کرد.

2. ارتودنسی موجب برطرف کردن مشکلات گوارشی می‌شود.در حالت عادی هر دندان بالا با دو دندان پایین در تماس است. چنانچه در بیماری این وضعیت دندان‌ وجود نداشته باشد غذا به خوبی آسیاب نشده و هضم غذا و در نتیجه گوارش آن با مشکل روبه‌رو می‌شود. درمان ارتودنسی، باعث ایجاد تماس‌های مناسب و در نتیجه افزایش تاثیر جویدن خواهد شد.
3.ارتودنسی باعث درمان مشکلات عضلانی هم می‌شود.افرادی که بیشتر فعالیت خود را با دست راست انجام می‌دهند عضلات قوی‌تر با حجم بزرگ‌تر نسبت به دست چپ دارند اما چون دست‌ها زیر لباس قرار می‌گیرند تاثیر زیاد و قابل‌توجهی در بیننده به وجود نمی‌آورند. حال اگر شخصی به دلایل مختلف مانند عادت کردن یا کوچک بودن فک و... با دندان‌‌های یک طرف غذا بخورد، به مرور زمان عضلات یک طرف از طرف دیگر بزرگ‌تر و صورت وی نامتقارن می‌شود و چون در برخوردهای اجتماعی صورت اولین قسمتی است که مورد توجه قرار می‌گیرد، باید حتما نسبت به رفع این مشکل اقدام کرد. البته مشکلات عضلانی زیادی در سیستم جونده شناخته شده‌اند که با روش‌های ارتودنسی قابل درمان هستند.

مراقبت های لازم در زمان ارتودنسی

تغذیه در ارتودنسی: در طول دوره درمان ارتودنسی، می توان مجموعه ای از مواد غذایی متنوع را مصرف کرد. به هر حال، برخی از انواع مواد غذایی می توانند باعث وارد شدن آسیب و صدمه به براکت ها و سیم های ارتودنسی شوند. هنگامی که این اجزا دچار آسیب شوند، در نتیجه این شرایط بیمار با ناراحتی، حرکت ناخواسته دندان، نیاز به برگزاری جلسات درمانی اضافی در مطب متخصص ارتودنسی، و افزایش طول مدت درمان مواجه می شود. به خاطر داشته باشید، چسبی که برای نگه داشتن براکت ها بر روی دندان ها استفاده می شود، بسیار شکننده است. هنگامی که فشار بیش از حد به این چسب وارد شود، براکت ها از سطح مینای دندان جدا می شود. در طول چند روز اول پس از درمان ارتودنسی، لازم است بیمار از مواد غذایی نرم استفاده کند. علاوه بر این لازم است بیمار از ابزارهای ارتودنسی در هنگام غذا خوردن تا زمان استفاده از بریس ها حفاظت نماید. به این ترتیب، لازم است بیمار از خوردن غذاهای سخت، سفت، چسبنده و ترد خودداری نماید  .