دانستنی هایی درباره ارتودنسی

همه آنچه قبل از ارتودنسی باید بدانید

لبخند زیبا با دندان های مرتب گاهی اوقات برای خیلی ها آرزوست. آنها دندان های نامرتبی دارند و با هر بار جلوی آینه رفتن یا لبخند زدن به این فکر می کنند که کاش دندان های صاف و مرتبی داشتند. این آرزو این روزها دیگر دست نیافتنی نیست. علم دندانپزشکی نه تنها در زیباسازی دندان ها به خوبی پیشرفت کرده است بلکه روش های راحت تر و ساده تری را برای رسیدن به نتیجه مطلوب به کار می گیرد.

از ارتودنسی های پیشگیری تا ارتودنسی های نامرئی. در روش های جدید فرد کمتر به سیم ها و براکت هایی که با هر بار حرف زدن و خندیدن خود را نشان می دهند، اذیت می شود و تا طی کردن دور کامل مشکلی از نظر ظاهری ندارد.

آیا درمان های ارتودنسی تنها برای زیبایی است؟
درمان های ارتودنسی به منظور برقراری رابطه بین دندانی و فکی بهتر انجام می گیرد. با این درمان ها نه تنها به زیبایی بیشتر دست می یابیم بلکه می توانیم با رعایت بهداشت از پوسیدگی های بیشتر که براثر نامرتبی و روی هم قرارگرفتن برخی از دندان ها یا فاصله بین دندانی جلوگیری کنیم. این روش با قرار گرفتن دندان ها در محل خود و ایجاد روابط فکی صحیح، سبب تلفظ بهتر حروف و کلمات توسط بیمار و نهایتا حضور با اعتماد به نفس او در جامعه می شود.

آیا همه نیاز به ارتودنسی دارند؟
به دلیل وجود درمان های زیاد و نیز تنوع وضعیت های مختلف دهانی و دندانی، برای اینکه متوجه شوید نیاز به انجام دادن ارتودنسی دارید یا نه باید به دندانپزشک مراجعه کنید. چون امکان درمان های جایگزینی برای ارتودنسی وجود دارد. با معاینه دندانپزشک، او متوجه نیاز یا بی نیازی به ارتودنسی می شود. در بعضی مواقع می توان در سنین بعد از رشد در صورت نامرتبی های کم از درمان های لامینیت که پوشش های استتار کننده نامرتبی های دندانی است و روی سطح جلویی دندان های قدامی چسبانده می شوند، استفاده کرد.

از چه زمانی متوجه نیاز به ارتودنسی می شویم؟

ارتودنسی محدود به سن خاصی نیست، می توان از اواخر 3 سالگی تا وقتی که دندان ها وجود دارند از این درمان استفاده کرد. گاهی اوقات در سنینی که کودکان دندان شیری دارند برای اینکه عادت مکیدن انگشت یا پستانک از سر کودک باز شود، از دستگاه های ساده ارتودنسی استفاده می شود.

 معمولا اغلب مشکلات ارتودنسی در 7سالگی زمانی که بیشتر دندان های دائمی جلویی درآمده اند خود را نشان می دهند. البته امکان تشخیص برخی از مشکلات در سنین پایین تر نیز وجود دارد.  از وقتی که دندان های دائمی رویش پیدا می کند تا حدود 12 تا 15 سالگی می توان تغییرات استخوانی و عضلانی مثل بزرگ کردن فک بیماران را انجام داد. به طور کلی بهترین سن درمان ارتودنسی با دستگاه ثابت حدود 12 سالگی است. پس از 12 سالگی با افزایش سن بیمار درمان هم تغییر می کند.

ارتودنسی نامرئی چیست؟
3 روش برای انجام ارتودنسی نامرئی وجود دارد. یک مورد سیستم لینگوال است که در این روش براکت های ارتودنسی در پشت دندان های فک بالا و پایین چسبانده می شود. این سیستم به دلیل مزاحمت های فراوان برای زبان هنگام تکلم و غذاخوردن و نیز به دلیل شکسته و کنده شدن هنگام شستن دهان چندان عملی نبوده و پیشنهاد نمی شود.

 در روش دیگر از پلاک های شفاف ارتودنسی نامرئی در جهت ردیف کردن دندان ها استفاده می شود که آن نیز در موارد بسیار محدود و نامرتبی های بسیار کم و با صلاحدید دندانپزشک انجام می گیرد و نیاز به مراجعات 2هفته یک بار و قالب گیری در هر جلسه مراجعه و ساخت پلاک جدید ارتودنسی نامرئی در هر جلسه دارد. روش اصلی و کارآمد روش استفاده از براکت های شفاف و اغلب سرامیکی است که روی دندان های بیمار نصب می شود و بدون رنگ بوده و دیده نمی شوند. این روش دارای استحکام و زیبایی خوبی بوده و مشکلی برای زبان یا گفتار بیمار ایجاد نمی کند.

 سیستم ارتودنسی متحرک را توضیح دهید.

ویژگی این نوع ارتودنسی قابلیت برداشتن و گذاشتن آن است. اما استفاده از این روش به این معنا نیست که فرد هر زمان دلش خواست از آن استفاده کند. در این روش نیز فرد باید دست کم 18 ساعت به طور پیوسته آن را در دهان قرار دهد. نکته مهم آن است که ارتودنسی متحرک تنها در مشکلات جزئی و در بیشتر  مواقع به عنوان درمان پیشگیری استفاده می شود. یکی دیگر از نکات مهم آن است که میزان نتیجه بخش بودن آن به میزان همکاری بیمار و عمل به توصیه ها بستگی دارد.

 نحوه عملکرد ارتودنسی چگونه است؟

دستگاه های ارتودنسی با اعمال نیرو روی دندان ها آنها را جا به جا می کند. این نیرو با اطلاع کامل از میزان آنها و محاسبه با روش های خاص درمانی انجام می شود. پس از هر بار کشیدن سیم ها کمی درد ایجاد می شود که معمولا بعد از چند روز از بین می رود. نکته مهم آن است که درمان ارتودنسی نیاز به نظم خاص و آماده سازی دارد. حین ارتودنسی باید جرم گیری، ترمیم پوسیدگی، کشیدن دندان و آموزش بهداشت انجام شود تا پس از اتمام ارتودنسی دندان ها در سالم ترین شکل خود قرار داشته باشد.

 آیا امکان برگشت درمان ارتودنسی وجود دارد؟

پس از اتمام ارتودنسی برای آنکه نتیجه حفظ شود باید دستورالعمل های خاصی را در نظر داشت. گاهی اوقات سهل انگاری افراد بعد از ارتودنسی باعث جابه جایی ناخواسته دندان ها می شود. اما نکته مهم آن است که بدن هر فرد در برابر تغییرات ناگهانی واکنش های نامطلوبی نشان می دهد بنابراین بهتر است درمان های ارتودنسی به صورت آهسته و پیوسته انجام شود.

 اهمیت رعایت بهداشت در طول دوره درمان ارتودنسی به چه دلیل است؟

رعایت بهداشت در طول دوره درمان ارتودنسی اهمیت ویژه ای دارد زیرا به دلیل وجود براکت های ارتودنسی و نیز سیم های ارتودنسی، گیر غذایی بسیار بیشتر از قبل بوده و امکان مسواک زدن، تنها با استفاده از مسواک های معمول مشکل است. بنابراین به بیماران پیشنهاد می شود از وسایل کمکی خاصی که به همین دلیل ساخته شده اند به منظور رعایت بهداشت صحیح و کامل بهره ببرند و همچنین انجام دهان شویه نیز به صورت مرتب توصیه می شود.

 در ارتودنسی دندان هایی که بند به آن ها وصل است بیشترین آسیب را می بینند. آیا راهی برای کمتر آسیب دیدن آنها وجود دارد؟

در زمان ارتودنسی به دلیل آنکه سیم ، فنر و نوارهای پلاستیکی روی دندان ها قرار دارند، غذا می تواند به آنها بچسبد که اگر خوب شسته نشود می تواند موجب لک آوردن دائمی دندان ها شود. بنابراین بعد از هر بار غذا خوردن باید مسواک زده شود و از نخ دندان نیز برای تمیز کردن غذاهای باقی مانده استفاده شود. برخی افراد در زمان ارتودنسی بیشتر مستعد آفت دهان هستند. اگر چنین اتفاقی افتاد باید متخصص ارتودنسی داروهای مخصوص را تجویز کند.

هزینه درمان ارتودنسی  

هزینه درمان ارتودنسی به فاکتورهای متعدد بستگی دارد که برای مثال در این رابطه می توان به نوع درمان ارتودنسی، شدت ناهنجاری های فکی و دندان بیمار، و مدت  درمان ارتودنسی اشاره کرد. در طول جلسه مشاوره، متخصص ارتودنسی پس از تعیین روش درمان و تخمین مدت زمان و نحوه انجام درمان، در مورد هزینه های ارتودنسی به شما اطلاعات کامل را ارائه خواهد کرد 

 کدام نوع درمان ارتودنسی ارجحیت دارد؟

هر کدام از این روش‌های درمانی ارتودنسی موارد تجویز خاص خود را دارد. روش متحرک بیشتر برای بیماران زیر 12-14 سال کاربرد دارد و بعد از آن به‌دلیل تثبیت نسبی ساختمان‌های استخوانی فک‌ها عملا روش ارتودنسی متحرک تاثیر زیادی دربر نخواهد داشت. برای بیمارانی که بالاتر از این سن هستند معمولا درمان ثابت تجویز می‌شود تا دندان‌ها در وضعیتی منظم‌تر در فک قرار گیرند .  اگر در سنین بالا نیاز به تصحیح وضعیت استخوان فک‌ها وجود داشته باشد (که در بسیاری از موارد در سنین پایین‌تر با درمان‌های معمولی و ارزان‌تر، ارتودنسی متحرک درمان پذیر هستند). علاوه بر درمان ارتودنسی ثابت، جراحی فک نیز مد نظر قرار می گیرد که توسط متخصص جراحی دهان و فک و صورت انجام می شود  .

عوارض ارتودنسی چیست؟

بیمارانی که متقاضی درمان ارتودنسی هستند باید بهداشت بسیارخوبی داشته باشند، چون در شرایط قرارگیری پلاک‌های متحرک و به‌خصوص براکت و سیم‌های ثابت رعایت بهداشت دهان مشکل‌تر می‌شود و اگر بیمار دقت و تمرکز کافی در رعایت بهداشت خود نداشته باشد، دندان‌ها زیر براکت و سیم‌های ارتودنسی به‌سرعت دچار پوسیدگی می‌شوند. مشکل بعدی احتمال برگشت درمان است . به‌اصطلاح «برگشت» بخشی جدایی‌ناپذیر از درمان ارتودنسی است. این وضعیت درصورتی که بیمار دستور متخصص را برای استفاده منظم از پلاک‌های نگهدارنده بعد از درمان ثابت نادیده بگیرد یا در بیمارانی که توسط دندانپزشک غیرمتخصص ارتودنسی درمان شده‌اند، مشاهده می‌شود  .

فواید ارتودنسی چیست ؟

منظم‌شدن دندان‌ها به تمیز کردن آنها نیز کمک خواهد کرد .

1 . ارتودنسی طول عمر دندان‌ها را افزایش می‌دهد.مرتب کردن دندان‌ها موجب قرار گرفتن آنها در موقعیت مطلوب داخل فک می‌شود که نتیجه آن پخش متوازن نیرو در تمام جهات و کاهش فشار روی ریشه دندان‌ها است. از طرف دیگر  منظم‌شدن دندان‌ها به تمیز کردن آنها نیز کمک خواهد کرد.

2. ارتودنسی موجب برطرف کردن مشکلات گوارشی می‌شود.در حالت عادی هر دندان بالا با دو دندان پایین در تماس است. چنانچه در بیماری این وضعیت دندان‌ وجود نداشته باشد غذا به خوبی آسیاب نشده و هضم غذا و در نتیجه گوارش آن با مشکل روبه‌رو می‌شود. درمان ارتودنسی، باعث ایجاد تماس‌های مناسب و در نتیجه افزایش تاثیر جویدن خواهد شد.
3.ارتودنسی باعث درمان مشکلات عضلانی هم می‌شود.افرادی که بیشتر فعالیت خود را با دست راست انجام می‌دهند عضلات قوی‌تر با حجم بزرگ‌تر نسبت به دست چپ دارند اما چون دست‌ها زیر لباس قرار می‌گیرند تاثیر زیاد و قابل‌توجهی در بیننده به وجود نمی‌آورند. حال اگر شخصی به دلایل مختلف مانند عادت کردن یا کوچک بودن فک و... با دندان‌‌های یک طرف غذا بخورد، به مرور زمان عضلات یک طرف از طرف دیگر بزرگ‌تر و صورت وی نامتقارن می‌شود و چون در برخوردهای اجتماعی صورت اولین قسمتی است که مورد توجه قرار می‌گیرد، باید حتما نسبت به رفع این مشکل اقدام کرد. البته مشکلات عضلانی زیادی در سیستم جونده شناخته شده‌اند که با روش‌های ارتودنسی قابل درمان هستند.

مراقبت های لازم در زمان ارتودنسی

تغذیه در ارتودنسی: در طول دوره درمان ارتودنسی، می توان مجموعه ای از مواد غذایی متنوع را مصرف کرد. به هر حال، برخی از انواع مواد غذایی می توانند باعث وارد شدن آسیب و صدمه به براکت ها و سیم های ارتودنسی شوند. هنگامی که این اجزا دچار آسیب شوند، در نتیجه این شرایط بیمار با ناراحتی، حرکت ناخواسته دندان، نیاز به برگزاری جلسات درمانی اضافی در مطب متخصص ارتودنسی، و افزایش طول مدت درمان مواجه می شود. به خاطر داشته باشید، چسبی که برای نگه داشتن براکت ها بر روی دندان ها استفاده می شود، بسیار شکننده است. هنگامی که فشار بیش از حد به این چسب وارد شود، براکت ها از سطح مینای دندان جدا می شود. در طول چند روز اول پس از درمان ارتودنسی، لازم است بیمار از مواد غذایی نرم استفاده کند. علاوه بر این لازم است بیمار از ابزارهای ارتودنسی در هنگام غذا خوردن تا زمان استفاده از بریس ها حفاظت نماید. به این ترتیب، لازم است بیمار از خوردن غذاهای سخت، سفت، چسبنده و ترد خودداری نماید  .